ـ ۵۹ هنرمند ایرانی خارج از ایران در بیانیه‌ای از تظاهرات و اعتراضات مردمی که در هفته اخیر شکل گرفته است، حمایت کرده‌اند. آن‌ها در این بیانیه تاکید کرده‌اند که قطع شدن اینترنت و خط‌های تلفن، وضعیت ایران را به «حکومت نظامی» مشابه کرده است. این هنرمندان ضمن محکوم کردن ضرب و شتم، بازداشت و کشتن ده‌ها نفر، رفتار جمهوری اسلامی را محکوم کرده‌اند.

در بخشی از این بیانیه آمده است: «ما نویسندگان، موسیقی‌دانان، فیلم‌سازان، محققان و هنرمندان ایرانی علاوه‌بر حمایت از خواست‌های مدنی، اجتماعی و اقتصادی مردم کشورمان، پشتیبانی خود را از  خواسته‌های بر‌حق آنها اعلام و هر نوع سرکوب از جانب حکومت مستبد جمهوری اسلامی، خصوصا توسل به خشونت را شدیدا محکوم و اعلام می‌کنیم در کنار مردم ایران ایستاده‌ایم.»

یکی از امضاکنندگان این بیانیه «شاهین نجفی» خواننده، ترانه‌سرا و آهنگساز است. هنرمندی که در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» خودش را از طبقه مردمی دانست که طی هفته گذشته در تظاهرات سراسری به خیابان‌های ایران آمده‌اند. برای همین، او می‌گوید که خواسته‌های این مردم را می‌شناسد اما از عدم همراهی جریان‌های سیاسی و روشنفکران گلایه‌ دارد.

به باور نجفی، آن حمایتی که از اعتراضات مردم در جنبش سبز صورت گرفته بود، در این روزها وجود ندارد: «یکی از مهم‌ترین دلایل این فقدان همراهی و حمایت، فرودست بودن قیام‌کنندگان است. همچنین، بی‌اعتمادی و فاصله‌ای تاریخی که میان روشنفکران، خصوصا روشنفکران طبقه متوسط با عامه مردم وجود دارد. این شکاف امروز در قیام مردم خود را نشان می‌دهد.»

شاهین نجفی می‌گوید با توجه به همین دلایل است که بسیاری از روشنفکران با تظاهرات سراسری مردم «با احتیاط» برخورد می‌کنند: «شعارهای مردم فرودست، شعار و مساله آن‌ها نیست. بلکه همواره از موضع نخبه‌گرایانه و از بالا به این طبقه نگاه کرده‌اند. یکی از دوستان اصلاح‌طلب گفته بود „یک‌سری گرسنه توی خیابان ریخته‌اند و با یک کیلو سیب‌زمینی به خانه‌ها برمی‌گردند.“ همین مبنای فکری بسیاری را محتاط کرده است.»

در روزهای اخیر که مردم بسیاری در سراسر ایران به خیابان آمده‌اند و بیش از هزار نفر هم بازداشت شده‌اند  در شبکه‌های اجتماعی ودر گپ‌های میان‌فردی بسیاری درباره منشا این حرکت سوال پرسیده‌اند و برخی هم با تردید به آن نگریسته‌اند. در میان اظهارات کاربران فضای مجازی «نامعلوم بودن» آینده این تظاهرات هم چشم‌گیر است.

شاهین نجفی هم به همین نکته اشاره دارد و آن را یکی از عوامل رفتار محتاطانه روشنفکران و طبقه متوسط می‌داند: «انگار این فرض وجود دارد که در قیام‌ها و جنبش‌های دیگر، آینده مشخصی هست. در حالی‌که در سیاست و جهان واقع هیچ‌چیز مشخص نیست. کسی فکر نمی‌کرد رییس‌جمهور یکی از مهم‌ترین کشورهای دنیا موجودی مثل ترامپ شود. برای همین، این تردید دلیل خوبی نیست. اگرچه نامعلوم بودن سیاست ترس‌آور است و تاریکی به دنبال دارد. برای همین باید شمعی روشن کرد تا به مردم نزدیک شد.»

از همین جهت، این هنرمند امضا و انتشار این بیانیه را اقدامی «ریسک‌پذیر» و «شجاعانه» ارزیابی می‌کند. به روایت او هنگام جمع‌آوری امضاها، مبدعان این بیانیه به سراغ چندین هنرمند شناخته‌شده رفته‌اند تا حضورشان در میان حامیان، تاثیرگذار شود اما برخی از آن‌ها با همین تردیدها، پا پس کشیده‌اند. در حالی‌که: «این هنرمندان با حمایت همین مردم، خصوصا فرودستان شناخته‌ شده‌اند و از میان همین پایین‌شهری‌ها طرفداران جدی دارند. ما از هنرمندان روشنفکری دعوت کردیم که دغدغه‌های جدی سیاسی دارند و اما و اگر نمی‌آورند. همواره هنرمندان بی‌پول کسانی هستند که خاستگاه طبقاتی‌شان با جایگاه فرهنگی آن‌ها هماهنگ است و بدون هیچ حاشیه‌ای کنار مردم هستند.»‌

البته او از جریان اصلاحات هم گلایه‌مند است: «در جنبش اصلاحات ایران ما بودیم که در خیابان‌ها برای این جریان شعار می‌نوشتیم، ما بودیم که پلاکارد پخش می‌کردیم و همین ما بودیم که بعد از وقایع سال ۷۸ ناامید شدیم و از اصلاحات عبور کردیم. حالا می‌بینید که با این قیام مردمی، بخشی از اصلاح‌طلبان به ندامت افتاده‌اند. یکی از بزرگ‌ترین خطاهای اصلاح‌طلبان حذف بسیاری از جریان‌ها و فکرهای دیگر بود. در حالی‌که نمی‌توان مخالفان و منتقدان را حذف کرد. جریان اصلاحات در ۲۰سال گذشته، در تئوری جریان‌های دیگر را حذف کرده و تنها آلترناتیو را اصلاحات قدم به قدم تعیین کرده است. حالا نتیجه این رویکرد را بهتر می‌بینیم.»

این هنرمند معتقد است که همین رفتار جریان اصلاحات باعث شده که «سازماندهی» اعتراضات سراسری در ایران سخت شود: «چون مردم نمی‌دانند چه بکنند. ممکن است شعارهای پرت بدهند یا حتی احتمال می‌رود که دوباره استبداد دیگری زاییده شود. برای همین است که تمامی گروه‌ها و جریانات باید در حمایت از مردم با پرنسیپ حاضر شوند. یعنی بر پایه شعار، حرف و خواسته اساسی مردم. شعار مردم مشخص است „نان، کار، آزادی“. تمام خواسته‌های واقعی مردم از همین یک شعار پیدا است.»

اما به عقیده او نداشتن «تئوری مدرنیسم» در ایران و نوپا بودن بسیاری از «بنیان‌های سخت‌افزاری مدرنیسم مثل حجاب، دانشگاه، نهادهای مدنی و آموزشی» باعث شده که حلقه وصل میان طبقه روشنفکر متوسط با فرودستان ناهموار باشد: «به طور مثال یکی از معضلات جدی این فقدان، نامعلوم بودن تئوری در مقابله و مواجهه با مذهب است. باید به مردم بازگشت و با آن‌ها گفت‌وگو کرد اما ممکن است بخش وسیعی از این مردم تعلقات مذهبی داشته باشند. برای همین روشنفکران نمی‌دانند در این مواجهه چطور باید صحبت کنند. رابطه گفتمانی، گفت‌وگو و زبان مشترک میان روشنفکران با مردم وجود ندارد.»

او برای مثال به پیش از انقلاب برمی‌گردد. زمانی که بسیاری از شعرهای احمد شاملو را فقط روشنفکران می‌فهمیدند اما او اشعاری هم داشت که طبقه فرودست را به خود جذب کرده بود.

برای همین شاهین نجفی معتقد است روشنفکران دو راه پیش‌روی خود دارند: «از طرفی باید به مبانی مدرنیسم وصل شویم که مهم‌ترین آن سکولاریسم و دموکراسی است. از سوی دیگر، باید زبان مشترک با مردم را پیدا کنیم تا به آن‌ها نزدیک شویم. زبان مشترک در اتفاقاتی مثل این روزهای ایران، خودش را نشان می‌دهد. باید راهی پیدا کنیم که تا به جای نسخه پیچیدن، مردم به عنوان انسان و شهروند به بلوغ فکری برسند تا درباره سرنوشت سیاسی خودشان تصمیم بگیرند. باید اندیشید که روشنفکری چه تاثیری در دور شدن از مردم و زبان آن‌ها داشته است.»

متن بیانیه ۵۹ هنرمند ایرانی در حمایت از اعتراضات مردمی

در روزهای گذشته، بخشی از مردم ایران که از فشارهای اقتصادی و سیاسی به تنگ آمده بودند، به نشانه اعتراض به خیابان‌ها آمد‌اند. نه تنها حكومت مستبد ایران به قطع اينترنت، خطوط تلفنی و برقراری وضعيتی مشابه حكومت نظامی متوسل شده است بلكه عده زیادی از معترضين به شدت مورد ضرب و شتم قرار گرفته، بازداشت و ده‌ها نفر کشته شده‌اند.

ما نویسندگان، موسیقیدانان، فیلم‌سازان، محققان و هنرمندان ایرانی علاوه‌بر حمایت از خواست‌های مدنی ،اجتماعی و اقتصادی مردم کشورمان، پشتیبانی خود را از  خواسته‌های بر‌حق آنها اعلام و هر نوع سرکوب از جانب حکومت مستبد جمهوری اسلامی، خصوصا توسل به خشونت را شدیدا محکوم و اعلام می‌کنیم در کنار مردم ایران ایستاده‌ایم.

اسامی بر اساس حروف الفبا:

۱- غلام آل‌بویه

۲- عسگر آهنین

۳- منوچهر احمدی

۴- آزاده احمدیان

۵- فاطمه اختصاری

۶- هوشنگ اسدی

۷- نوشابه امیری

۸- آسیه امینی

۹- سعید اویسی

۱۰- عبدی بهروانفر

۱۱- مجید بهشتی

۱۲- محبوبه بیات

۱۳- نیلوفر بیضایی

۱۴- محمد تنگستانی

۱۵- حمیدرضا جاودان

۱۶- آرش جودکی

۱۷- بهروز حشمت

۱۸- شاهرخ حیدری

۱۹- امین خلقت

۲۰- رضا خندان مهابادی

۲۱- شهریار دشتومی

۲۲- قاضی ‌ربیحاوی

۲۳- آرش سبحانی

۲۴- فرجام سعیدی

۲۵- ستاره سهیلی

۲۶- اسد سیف

۲۷- سعید شریفیان

۲۸- امید شمس

۲۹- سعید شنبه‌زاده

۳۰- بهروز شیدا

۳۱- ملودی صفوی

۳۲- هومن عزیزی

۳۳- فریدون فرح‌اندوز

۳۴- سوسن فرخ‌نیا

۳۵- سودابه فرخ‌نیا

۳۶- آیناز فرد

۳۷- پرستو فروهر

۳۸- آتوسا فرهمند

۳۹- آرام قاسمی

۴۰- رضا کاظم‌زاده

۴۱- علی کامرانی

۴۲- سرور کسمایی

۴۳- فاطمه محمدی

۴۴- شاهرخ مشکین‌قلم

۴۵- حبیب مفتاح بوشهری

۴۶- پویان مقدسی

۴۷- کامران ملک‌مطیعی

۴۸- سیروس ملکوتی

۴۹- مهدی موسوی

۵۰- کیوان مهجور

۵۱- سروش مهرانی

۵۲- افشین ناغونی

۵۳- شاهین نجفی

۵۴- حسین نوش‌آذر

۵۵- مانا نیستانی

۵۶- احمد نیک‌آذر

۵۷- حامد نیک‌پی

۵۸- مصطفی هروی

۵۹- مریم هوله